Stefania Łobaczewska 1952-1955
31 VII 1888 Lwów, †16 I 1963 Kraków
Rektor PWSM (1952-55). Muzykolog, krytyk muzyczny.
Studiowała muzykologię u A. Chybińskiego we Lwowie i G. Adlera w Wiedniu. Stopień doktora uzyskała na podstawie pracy O harmonice K.A. Debussy’ego w pierwszym okresie jego twórczości (1930). W 1937 opublikowała Zarys estetyki muzycznej. Zaprezentowała w niej radykalnie dualistyczną, psychologiczną i relatywistyczną koncepcję muzyki – jako dźwiękowo-zmysłowego wyrazu uczuć. Psychologizm w ujęciu muzyki łączyła z ujęciem historyczno-socjologicznym. W okresie międzywojennym współpracowała jako recenzent muzyczny z „Gazetą Lwowską”, w pierwszych latach powojennych z „Dziennikiem Polskim” w Krakowie. W l. 1939-41 uczyła historii i teorii muzyki w konserwatorium ukraińskim we Lwowie.
W 1944 r. zamieszkała w Krakowie, z którym związała całą swą powojenną działalność. Współpracowała z rektorem Z. Drzewieckim przy organizacji PWSM, podjęła w niej działalność pedagogiczną. Jej Tablice do historii muzyki z objaśnieniami (1949) orazZarys historii form muzycznych. Próba ujęcia socjologicznego (1950) służyły wielu rocznikom studentów jako podstawowe podręczniki form i historii muzyki. Habilitację uzyskała na Uniwersytecie w Poznaniu (1949). W roku 1950 opublikowała monografię K. Szymanowski. Życie i twórczość, zaś w l. 1960-62 fundamentalną 2-tomową pracę Style muzyczne, której nie zdołała już ukończyć. Problematyka stylu muzycznego leżała w centrum jej zainteresowań naukowych. W jego ujęciu kładła szczególny nacisk na społeczne funkcje dzieła muzycznego oraz relację treści i formy. Od 1954 roku do końca życia kierowała Katedrą Historii i Teorii Muzyki UJ. W 1959 roku została odznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.
Kierowała uczelnią w najtrudniejszych latach ideologicznego nacisku i administrowania sztuką, życiem naukowym i kulturalnym. Odgrywała w tej sytuacji rolę swoistego parasola ochronnego nad gronem pedagogicznym i studentami. We własnej działalności naukowej przyjęła doktrynę realizmu socjalistycznego, ale starała się krytykować jej dogmatyczne wątki, przeciwstawiała się deprecjonowaniu muzyki instrumentalnej i zdobyczy nowoczesnego warsztatu kompozytorskiego. W latach jej rektorowania rozwinęła działalność sekcja operowa, powstała z inicjatywy Włodzimierza Kaczmara, która przygotowywała przedstawienia fragmentów, a z czasem całych dzieł operowych, m.in. Strasznego dworu, Rigoletta, Fausta, Halki oraz Traviaty i Eugeniusza Oniegina w całości. Działało również w niesprzyjających okolicznościach studenckie Koło Naukowe, które w marcu 1955 roku zorganizowało zjazd studenckich kół naukowych połączony z trzydniową sesją poświęconą problematyce upowszechnienia muzyki. W roku 1952 wprowadzona została Zarządzeniem Ministra Kultury i Sztuki tzw. aspirantura, w postaci trzyletniego studium połączonego z państwowym stypendium, które umożliwiało szczególnie zdolnym studentom dalszy rozwój artystyczny. W krakowskiej PWSM tę formę studiów uruchomiono w specjalnościach pianistyki i kompozycji; ukończyli je m.in. pianiści J. Drath i Z. Śliwiński, kompozytorzy W. Kilar i J. Świder.
Leszek Polony