Płyta „Stachowski. Górecki. Tria. Na klarnet, wiolonczelę i fortepian”

---

Akademia Muzyczna im. Krzysztofa Pendereckiego w Krakowie zrealizowała w ubiegłym roku nagranie płyty: Stachowski. Górecki. Tria. Na klarnet, wiolonczelę i fortepian.

Płyta zawiera kompozycje Henryka Mikołaja Góreckiego i Marka Stachowskiego:
Henryk Mikołaj Górecki (1933-2010) Recitativa i ariosa „Lerchenmusik” op. 53 (1986)
Marek Stachowski (1936-2004) Trio na klarnet, wiolonczelę i fortepian (1999)

wykonawcy:
Piotr Lato – klarnet
Alexander Gebert – wiolonczela
Bartłomiej Kominek – fortepian.

Obydwa utwory nie doczekały się do tej pory polskiego wydania fonograficznego. Szczególnie może to dziwić w odniesieniu do tria Góreckiego, które uznawane jest za wybitne dzieło kameralne, nie tylko w polskiej literaturze muzycznej. Trio Marka Stachowskiego (rektor Akademii Muzycznej w Krakowie w latach 1993-1999, 2002-2004, kompozytor o olbrzymim dorobku i autorytecie), na ten sam skład kameralny, jest utworem stosunkowo mało znanym, ale zdecydowanie wartym zaprezentowania szerokiej publiczności.
Płyta ma za zadanie popularyzację polskiej muzyki kameralnej XX wieku. Projekt jest również okazją do zaprezentowania i promocji muzyki polskiej na ten nie najbardziej popularny skład kameralny: klarnet, wiolonczelę i fortepian. W literaturze światowej utworów na ten zestaw instrumentów jest wiele, w polskiej muzyce kameralnej nie są one jednak licznie reprezentowane.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego w ramach programu „Muzyczny ślad”, realizowanego przez Narodowy Instytut Muzyki i Tańca.

Dwa tria, dwaj wybitni twórcy:

HENRYK MIKOŁAJ GÓRECKI (1933-2010)
Lerchenmusik op. 53 (1984-1986)
recytatywy i ariosa na klarnet, wiolonczelę i fortepian
I Lento. Largo
II Molto lento – Tranquillo, Cantabile – Dolce
III Andante moderato – Tranquillo, Cantabile

MAREK STACHOWSKI (1936-2004)
Trio (1999)
na klarnet, wiolonczelę i fortepian
I Andante sostenuto
II Vivace
III Andante
IV Sostenuto

Henryk Mikołaj Górecki – kompozytor i pedagog, ur. 6 grudnia 1933, Czernica koło Rybnika; zm. 12 listopada 2010, Katowice. Regularną naukę muzyki rozpoczął w 1952 w Średniej Szkole Muzycznej w Rybniku na Wydziale instruktorsko-pedagogicznym. Następnie studiował kompozycję w klasie Bolesława Szabelskiego w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Katowicach (1955-60). 27 lutego 1958 odbył się koncert kompozytorski Góreckiego, pierwszy w historii tej uczelni studencki koncert monograficzny – wykonano wówczas po raz pierwszy pięć jego utworów, m.in. I wersję Pieśni o radości i rytmie op. 7 na dwa fortepiany i orkiestrę kameralną (1956) oraz Koncert na pięć instrumentów i kwartet smyczkowy op. 11 (1957). W tym samym roku zadebiutował na II Międzynarodowym Festiwalu Muzyki Współczesnej „Warszawska Jesień”, gdzie wykonano jego Epitafium op. 12 na chór mieszany i zespół instrumentalny (1958). Dzięki temu utworowi Górecki zyskał opinię jednego z najbardziej radykalnych kompozytorów awangardowych w Polsce. W 1960 ukończył studia, otrzymując dyplom z najwyższym odznaczeniem. Tego samego roku jego Monologhi op. 16 na sopran i trzy grupy instrumentalne (1960) zdobyły I nagrodę na Konkursie Młodych Kompozytorów Związku Kompozytorów Polskich. 21 września 1960 na IV Festiwalu „Warszawska Jesień” zostały zaprezentowane Scontri op. 17 na orkiestrę (1960), wywołując duże poruszenie wśród audytorium. W 1961 Górecki działał na polu muzycznym w Paryżu, gdzie jego I Symfonia „1959” op. 14 (1959) zdobyła I nagrodę na II Biennale Młodych. W stolicy Francji spotkał się również z Pierrem Boulezem, a w Kolonii – z Karlheinzem Stockhausenem. Od 1965 Górecki pracował w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Katowicach, od 1968 – jako wykładowca, od 1972 – na stanowisku docenta, uczył czytania partytur, instrumentacji i kompozycji. W latach 1973-74 dzięki pomocy Deutscher Akademischer Austauschdienst przebywał w Berlinie. W 1975 został rektorem katowickiej uczelni muzycznej i funkcję tę pełnił przez cztery lata. W 1977 otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego. Jego studentami byli m.in.: Eugeniusz Knapik, Andrzej Krzanowski, Rafał Augustyn. Lata te przyniosły Góreckiemu wiele sukcesów na polu muzyki: w 1967 jego Refren op. 21 na orkiestrę (1965) zajął III miejsce na Międzynarodowej Trybunie Kompozytorów UNESCO w Paryżu, w 1968 Kantata op. 26 na organy (1968) zdobyła I nagrodę na Szczecińskim Konkursie Kompozytorskim, w 1973 Ad Matrem op. 29 na sopran solo, chór mieszany i orkiestrę (1971) uzyskała I nagrodę na Międzynarodowej Trybunie Kompozytorów UNESCO w Paryżu. Ponadto Górecki otrzymał: Nagrodę Muzyczną Województwa Katowickiego (1958 i 1975), Nagrody Ministra Kultury i Sztuki (III stopnia – 1965, I stopnia – 1969 i 1973), Nagrody Państwowe I stopnia (1967, 1970), Nagrodę Związku Kompozytorów Polskich (1970), Nagrodę Komitetu do Spraw Radia i Telewizji (1974), Nagrodę Ministra Spraw Zagranicznych (1992), Złoty Krzyż Legii Honorowej Związku Narodowego Polski w Stanach Zjednoczonych (1994), Nagrodę TV Polonia (1995), Award of Highest Honor Uniwersytetu Soka w Tokio (1996), Nagrodę „Totus”, przyznaną przez Fundację Nowego Tysiąclecia Episkopatu Polski (2002), Nagrodę Muzyczną Polskiego Radia (2003), Nagrodę „Lux ex Silesia” („Światło ze Śląska”), której fundatorem był abp Damian Zimoń, metropolita katowicki (2003), Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (2003), najwyższe odznaczenie papieskie – Order świętego Grzegorza Wielkiego (2009). Kompozytor otrzymał doktoraty honoris causa Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie (1993), Uniwersytetu Warszawskiego (1994), Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie (2000), Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego (2004), Akademii Muzycznej w Katowicach (2004), Akademii Muzycznej w Krakowie (2008), a także Uniwersytetu Katolickiego w Waszyngtonie, Uniwersytetu Michigan w Ann Arbor, Uniwersytetu Victoria w Victorii i Uniwersytetu w Montrealu.

Marek Stachowski – kompozytor i pedagog, ur. 21 marca 1936, Piekary Śląskie; zm. 3 grudnia 2004, Kraków. W latach 1963-68 studiował kompozycję pod kierunkiem Krzysztofa Pendereckiego oraz teorię muzyki w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie, którą ukończył z wyróżnieniem. Laureat wielu konkursów kompozytorskich, m.in. Międzynarodowego Konkursu Fundacji „Gaudeamus” (1968), Konkursu im. Artura Malawskiego (1968, I nagroda), Międzynarodowego Konkursu „Komitetu Solidarności” w Skopje (1969), Konkursu im. Karola Szymanowskiego (1974, I nagroda). Trzykrotnie został wyróżniony na Międzynarodowej Trybunie Kompozytorów UNESCO w Paryżu: w 1974 – za utwór Neusis II na 2 zespoły wokalne, perkusję, wiolonczele i kontrabasy (1968), w 1979 – za utwór Divertimento na kameralną orkiestrę smyczkową (1978) oraz w 1990 – za III Kwartet smyczkowy (1988). W 1976 otrzymał Nagrodę Muzyczną Miasta Mönchengladbach, w 1979 – Nagrodę Miasta Krakowa, w 1981 – Nagrodę II stopnia Ministra Kultury i Sztuki, w 1984 – Nagrodę Związku Kompozytorów Polskich, w 1989 – Nagrodę Ministra Kultury i Sztuki za twórczość dla dzieci, w 1990 – Nagrodę Fundacji im. Alfreda Jurzykowskiego w Nowym Jorku, w 1996 – Nagrodę Wojewody Krakowskiego, w 1997 – Nagrodę Fundacji Ruth i Ray Robinson „Excellence in Teaching”, w 1999 – Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, w 2000 – Nagrodę Ministra Kultury i Sztuki, w 2001 – Złoty Medal Ministra Obrony Narodowej „Za zasługi dla Obronności Kraju”. Poza komponowaniem Marek Stachowski zajmował się pracą dydaktyczną. Od 1967 prowadził klasę kompozycji w Akademii Muzycznej w Krakowie, gdzie w latach 1993-99 oraz 2002-2004 pełnił również funkcję rektora. W 1981 otrzymał tytuł profesora zwyczajnego. W 1975 wykładał kompozycję na Uniwersytecie w Yale, w 1978 – na letnich kursach w Durham, a od 1979 w Instytucie Muzykologii Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Prowadził także seminaria podczas Gaudeamus Music Week w 1979 i 1984 oraz kursy kompozytorskie w Rubin Academy of Music and Dance w Jerozolimie w 1987. W 1994 wygłosił cykl wykładów na uniwersytetach w Korei Południowej. Zasiadał w jury wielu międzynarodowych konkursów kompozytorskich i wykonawczych.