Studio Muzyki Elektroakustycznej
Historia i działalność
Studio Muzyki Elektroakustycznej (SME) Akademii Muzycznej w Krakowie – jednostki w ramach Katedry Kompozycji – zostało założone przez Józefa Patkowskiego w 1973 roku jako pierwsze dydaktyczne studio muzyki elektronicznej i drugie, obok Studia Eksperymentalnego Polskiego Radia w Warszawie, centrum muzyki elektronicznej w Polsce. Pierwszymi urządzeniami tworzącymi wyposażenie studia stanowiły głównie analogowe systemy angielskiej firmy EMS. Kształt zajęć dydaktycznych został określony i zainicjowany przez dyrektora Studia Józefa Patkowskiego w 1974 roku – 2-letni kurs muzyki elektronicznej dla studentów Kompozycji, Dyrygentury i Teorii Muzyki. W latach 90-tych poszerzono zajęcia dydaktyczne studia o Solfeż Komputerowy i zaawansowane kursy najważniejszych programów komputerowych dla studentów wszystkich wydziałów krakowskiej Akademii Muzycznej.
W studio pracowało wielu kompozytorów z zagranicy: Dennis Anderson, Rusłan Apanowicz, Mario Arenas Navarrette, Marcos Battistuzzi, Gloria Coats, Martin Davies, Hector Fiore, Eero Hameenniemi, Kerry Kenny, Michaił Kirkoff, Charles Lipp, Aleksander Litvinowski, Enrique Macias, Mehdi Menjiqi, Matthias Pasdzierny, Andrea Pensado, Eugeniusz Popławski, Isidore Rudnick, Pekka Siren i Paweł Zioło; oraz z Polski: Mateusz Bień, Marek Chołoniewski, Marcel Chyrzyński, Magdalena Długosz, Anna Dudzińska, Bartłomiej Gliniak, Piotr Hałasa, Krzysztof Knittel, Hanna Kulenty, Anna Maciejasz-Kamińska, Kazimierz Pyzik, Józef Rychlik, Bogusław Schaeffer, Joanna Stępalska, Anna Szwajgier, Paweł Szymański, Ewa Trębacz, Joanna Wnuk-Nazar, Anna Zawadzka-Gołosz, Barbara Zawadzka i Lidia Zielińska. W studio realizowano wielokrotnie muzykę do filmu, teatru, radia i telewizji. W 1976 studio zainicjowało serię koncertów „Muzyka Elektroniczna” prezentujących utwory najwybitniejszych kompozytorów z całego świata. Kompozytorzy i wykonawcy przebywający w Krakowie na zaproszenie studia to: Kevin Austin, Roman Berger, Richard Boulanger, Lars Gunnar Bodin, Krzysztof Czaja, Charles Dodge, Juraj Duris, Lejaren Hiller, Pierre Alain Jaffrennou, Wilfried Jentzsch, Zbigniew Karkowski, Tadeusz Kassatti, Daniel Kientzy, Piotr Kleczkowski, Włodzimierz Kotoński, Stanisław Krupowicz, Henryk Kuźniak, David Mason, Robin Minard, Yann Orlarey, Mark Polishook, Krzysztof Szlifirski, Daniel Teruggi, Iannius Xenakis, i Peter Zinovieff.
Rok 1989 był punktem zwrotnym w historii krakowskiego studia. Amerykańska Fundacja Fulbright’a rozpoczęła swój program w Akademii Muzycznej w Krakowie. Przez następne 8 lat pięciu wybitnych specjalistów w dziedzinie muzyki komputerowej zainstalowało kompletny system komputerowy oparty na komputerze Macintosh. dr Ira Mowitz, dr Richard Boulanger, dr Cindy McTee, dr Rodney Oakes i dr Mark Polishook przebywali w Krakowie z serią wykładów, seminariów, koncertów, programów radiowych i telewizyjnych, dotyczących historii, technologii i estetyki muzyki komputerowej. Następujące osoby i organizacje były fundatorami dodatkowego wyposażenia studia: dr Richard Boulanger, Berklee College of Music, Stendal Foundation, David Mason, Mark of the Unicorn, Shareware Music Machine, Coda Music Technology, Stowarzyszenie Artystyczne Muzyka Centrum.
W 1991 roku studio zainicjowało i zorganizowało wspólnie z warszawską Akademią Muzyczną Kursy Muzyki Komputerowej. Kursy odbyły się w Krakowie w 1991 roku, w Warszawie w 1992 roku, w Katowicach w 1993 roku oraz ponownie w Warszawie w 1994 roku. W 2000 roku kierownikiem Studia został Marek Chołoniewski koordynując w tym samym roku krakowską edycję międzynarodowych warsztatów ACANTHES 2000, realizowanych przez IRCAM z Paryża i wspólny projekt 3 Europejskich Stolic Kultury: Krakowa, Helsinek i Avignionu. Zainicjowano również szereg projektów, m.in. „Edukacja i Wykonanie” będących połączeniem dydaktyki z działalnością koncertową. Wielu polskich kompozytorów studiujących muzykę elektroniczną w studio krakowskim pracowało w przodujących ośrodkach muzyki komputerowej na świecie. W ramach pobytów stażowych w Studio pracowało wielu kompozytorów z zagranicy.
Studio krakowskie koordynuje wiele projektów artystycznych, dydaktycznych i naukowo-badawczych. W 2001 roku zainicjowało swoją działalność Studio Multimediów. W latach 2000 – 2003 poprzez budowę lokalnej sieci komputerowej połączono dotychczasowe 2 Studia Komputerowe z nowo powstałym Studiem Multimediów. Integracja niezależnych stanowisk komputerowych w pełni kompatybilną sieć komputerową otworzyło nowe możliwości badań nad sztuką audiowizualną. Dotychczasowe doświadczenia nad wielokanałową przestrzenią dźwiękową wykorzystano przy tworzeniu projektów wideo. Wynki tych badań prezentowano podczas wielu koncertów Studia.
W czerwcu 2004 roku SME zainicjowało powstanie Polskiego Stowarzyszenia Muzyki Elektroakustycznej(PSeME). Od 2005 PSeME stanowi polską sekcję Międzynarodowej Konfederacji Muzyki Elektroakustycznej w Bourges (CIME). W styczniu 2005 roku SME stało się partnerem projektów wspieranych przez Komisję Europejską: Integra – koordynowanego przez Birmingham Conservatory w ramach programu Culture 2000 oraz European Course for Musical Composition and Technologies koordynowanego przez ośrodek IRCAM w Paryżu w ramach programu Leonardo da Vinci. Projekty dotyczą migracji i integracji live electronics z muzykę kameralną oraz opracowania nowego standardu edukacji łączącego współczesną kompozycję z najnowszymi technologiami. W roku 2007 rozpoczęto budowę Studia Nagrań prowadzącego zintegrowaną działalność nagraniową, badawczą i edukacyjną (reżyseria dźwięku).